Skip to main content

In het kader van de energietransitie moeten de Vlaamse elektriciteitsnetten aangepast worden. Solar Magazine vroeg netbeheerders Fluvius en Elia naar een stand van zaken.

Het totaal geïnstalleerd vermogen aan zonnepanelen in Vlaanderen is inmiddels de grens van 4 gigawatt doorbroken. In Vlaanderen beheert Fluvius het elektriciteits- en aardgasnet in alle gemeenten. Directeur Grid Management Jean Pierre Hollevoet is er verantwoordelijk voor het beleid rond het volledige technische beheer van de energienetten, kabelnetten en riolering.

Quasi verplicht

“Het gaat goed met de uitrol van zonne-energie bij Vlaamse huishoudens. De overheid begon al lang geleden met subsidiëring en bij nieuwbouw en renovatie is het aanleggen van een PV-installatie quasi verplicht. Inmiddels staat de teller op zo’n 600.000 residentiële systemen. Zoals overal wordt de opgewekte stroom voor een belangrijk deel in het net geïnjecteerd. Wij hebben hier echter geen structurele congestieproblemen zoals in Nederland. In het algemeen kun je stellen dat onze netten nog wel berekend zijn op een aantal jaren groei van zonnepanelen.”

Lokale afnemers

Hollevoet erkent dat de ruimtelijke structuur van Vlaanderen wel leidt tot capaciteitsgebrek op specifieke locaties. Veel Vlaamse dorpen worden gekarakteriseerd door lintbebouwing. Het overaanbod van zonnestroom wordt daar dus niet in 1 zone, maar op verschillende plekken stroom in de kabel geïnjecteerd. Dat kan leiden tot afschakeling van alle zonne-energiesystemen, wat natuurlijk niet wenselijk is, zeker voor degenen die thuis zijn en wel stroom verbruiken. Fluvius is bovendien verplicht om maximale injectie van zonnestroom in het net te faciliteren omdat de burger hierop rekent.
“In die gevallen, en dat zijn er steeds meer, grijpen we dus in,” aldus Hollevoet. “Dat lukt vaak met punctuele technische maatregelen, zoals de spanning lokaal wat aanpassen om de zonnepanelen iets meer ruimte op het net te geven, of een klant van fase te veranderen. Maar ook investeren in netverzwaring kan nodig zijn. Wat betreft grote zonneparken, daar kent Vlaanderen er maar 1 van. Vanwege onze regelgeving op het gebied van de ruimtelijke ordening zullen er niet snel meer bijkomen. Wat we wel hebben, zijn windparken. Er zijn gevallen waarbij het net niet berekend is op zo’n ontwikkeling. Door het beperken van de netaansluiting kan de realisatie toch vaak worden opgestart. Wij kijken in zo’n geval tevens naar de mogelijkheid om zo’n installatie direct aan te sluiten en een koppeling te maken naar lokale afnemers, zodat we hier een korte keten opbouwen.”

Nieuwe balans

De vraag is of de energietransitie ook in Vlaanderen niet noopt tot grootschalige langetermijninvesteringen in het uitbreiden van het net. Het aanbod van groene
elektriciteit groeit immers snel en ook de elektriciteitsvraag zal een enorm vlucht nemen. Hollevoet stelt daartegenover dat met de doorbraak van producten zoals de elektrische auto en de warmtepomp, ook de zelfconsumptie van zonnestroom zal toenemen.
“Daarmee ontstaat uiteindelijk een nieuwe balans. Ondertussen nemen we de maatregelen die we moeten nemen, ook bijvoorbeeld door het invoeren van een capaciteitstarief dat moet helpen om het netwerk op een efficiënte manier te gebruiken. Daarnaast geloven wij dat de consument steeds meer zelf initiatief zal nemen om balans te brengen in zijn energiehuishouding, bijvoorbeeld door zijn auto, zonnepanelen, warmtepomp en batterij optimaal samen te laten werken. Het gebruik van onze digitale meter is daarbij onmisbaar. De massale introductie van elektrische wagens in Vlaanderen zal een goede test blijken. 1 miljoen elektrische wagens tot 2030 kunnen we goed aan. Voor de periode nadien wordt slim laden in combinatie met nieuwe investeringen heel belangrijk voor het onder controle houden van
de netinvesteringen en ieders factuur.”

Paradigmashift

Elia is de beheerder van het Belgische hoogspanningsnet. Het bouwt en onderhoudt de infrastructuur en draagt daarnaast systeemverantwoordelijkheid. Bovendien faciliteert Elia de marktwerking; het werkt daarvoor samen op Europees niveau. David Zenner, hoofd Consumer Centricity bij Elia, noemt de staat van het Belgische
hoogspanningsnet goed. De vraag naar elektriciteit neemt toe. Die wordt opgevangen middels investeringsprogramma’s, bijvoorbeeld ter vervanging van verouderde infrastructuur uit de jaren ’70 en ’80 en het creëren van nieuwe infrastructuur voor offshore wind.

Gamechanger

“Ook investeren we, in het kader van de transitie naar een Europees hernieuwbaar energiesysteem, in interconnecties met andere landen”, vertelt Zenner. “Er is momenteel een paradigmashift gaande. Vroeger werd energie centraal geproduceerd. De vraag steeg ieder jaar heel voorspelbaar met een klein percentage. Elektriciteitsproductie volgde de consumptie. Nu ontstaat snel een gamechanger. De consument zal zijn verbruik moeten aanpassen op het moment waarop de stroom voorradig is. Hij zal niet langer een passief element in het systeem zijn, maar wordt naast verbruiker ook leverancier. Dat verandert onze wereld wezenlijk.”

Veranderend gedrag

Zenner ziet 2 grote bewegingen die de marktvisie en het handelen van Elia sturen. “Allereerst groeit het aanbod hernieuwbare energie uit decentrale bronnen. Tegelijkertijd staan we aan de vooravond van een enorme groei van de vraag naar stroom vanwege de toenemende elektrificatie. Steeds meer mensen hebben zonnepanelen op het dak, een elektrische auto, warmtepomp, batterij…. De energietransitie, en de digitalisering van de energiesector, veroorzaakt een veranderend gedrag van de consument. Die vraagt om energiediensten die waarde toevoegen, zowel wat betreft maximale verduurzaming als kosteneffectiviteit.”

Energy-as-a-service

“Er breekt kortom een nieuw tijdperk aan”, aldus Zenner. “In het energielandschap van morgen staat de consument centraal. Elia wil de evolutie van dat consumer centric systeem bevorderen. Dat is ook de koers die Europa vaart. Er zullen steeds meer nieuwe diensten ontstaan, energy-as-a-service dus. Nieuwe serviceproviders bieden bijvoorbeeld de mogelijkheid om direct elektriciteit in te kopen van een specifieke producent van stroom of wind, het activeren van een warmtepomp wanneer de stroomprijs gunstig is, het slim laden van de elektrische auto, het optimaliseren van de inzet van een thuisbatterij…
De consument kan vrijelijk uit zo’n aanbod samenstellen. Omdat bij al die diensten afstemming van vraag en aanbod aan de basis ligt en het leidt tot meer flexibiliteit van het systeem, betekenden die in potentie tevens winst voor het elektriciteitssysteem en welvaart van de samenleving. Wij spelen daarom een actieve rol in het mogelijk maken en versnellen van deze ontwikkeling.”
Bron: Solar Magazine, editie juli 2021

Schrijf u gratis in op onze nieuwsbrief

Join the discussion One Comment

  • Markske schreef:

    Om te antwoorden op de titel: NEE – een 230V net, zoals er zo velen ook nog in Vlaanderen is niet meer van deze tijd, vraag het maar aan EV rijders. 400V zou overal al de standaard moeten zijn. Waarom heeft een DNB zo’n net van in de jaren 60 nog steed niet aangepast?
    Om op de volgende stelling te ageren:
    “De consument zal zijn verbruik moeten aanpassen op het moment waarop de stroom voorradig is.”
    Enkel de gebruiker moet zich aanpassen? Jan met de pet, werkmens met een EV, die wil zijn eigen PV stroom gebruiken om zijn EV op te laden. Kan hij alleen maar als hij met zijn EV thuis is.
    Kan hij niet als zijn EV ergens in een straat geparkeerd is en indien dit wel zou kunnen is het voor Jan niet wenselijk want de kost (DNB distributietarief na 1/7/22) om zijn eigen elektriciteit op een ander te verbruiken is duurder dan de marktprijs van elektrische energie.
    Dus DNB zorg ervoor dat Jan voor een habbekras zijn eigen stroom kan verbruiken op een andere locatie en hij zal met plezier zijn EV op een DNB laadpaal inpluggen waar hij zich op dat ogenblik bevind om de daar lokaal opgewekte stroom op te souperen. Zij het op zijn werkplek, tijdens het shoppen, bij een uitstap.
    En ja het kan zijn dat waar Jans EV geparkeerd staat er weinig EV stroom is, indien dit via een portaal/app raadpleegbaar is zal Jan beslissen om minder snel te laden of zijn EV in die naastliggende straat te parkeren om sneller te laden (eigenlijk het net ontlasten waar veel PV stroom is).
    Echter ik vrees dat bovenstaande niet klopt, PV stroom stroom immers van de PV panelen naar de dichtst bij zijnde verbruiker (de buur) en net die laatste betaalt de volle (dure) DNB distributie kost. Er is, een uitzondering daargelaten, geen PV overschot op wijkniveau waar Jan zijn EV mee zou kunnen laden én DNB willen het onderste uit de kan qua inkomsten.

Leave a Reply